Аҥысыр сер корешын кужытжо километр эрвелне лийын бразилий атлантик тептеҥыз 7491 деч утла серымашыже (4655 миля)Категорий тудо дене йӱдвел Венесуэла, Гайана, Суринам, француз гвиана, йӱдве-касвел гыч кечывалвел Перу да касвелыште Колумбий-Боливий, Аргентина, Парагвай. Архипелагын тӱрлӧ кундем brasiliensis ужашыжлан шотлалтеш, - тыгай, кузе Фернанду-ди-Нороний, Атолл Рокас, петр ден Павел шнуй курыкоҥ, да ВАЗ Триндад Мартим. 1500 ий марте 1815 ийыште бразилийыште португалий колонийын алвареш педру ӱзгар тат гыч кабрал лиеш, кунам тудо ушымо королевствыште, Португалий Алгарва нӧлтшӧ лиеш. 1808 ийыште чынак лийын колонийысе облигаций тодыл, лиссабон королевствыште лийме годым португалийысе ола гыч кусараш рио-де-Жанейро деч Португалий наполеонын керылт. 1822 ийыште, португалий деч утаралташ лиеш шуын, кум ий эртымеке, Португалий суверенитетше шотлен. кылдалтше, генеральный ассамблейже найсмит 1824 ийыште, икымше конституцийжым пеҥгыдемдыме годым лийын. Кызытсе конституционный монархий конституций бразилий кузе тудым рашемдаш.
Нейтралле элысе муниципалитетлаште гыч шога, ик провинций колен, муниципалитет да 5564. Ик эн кугулан шотлалтеш экономика бразилий кушшан У экономический реформо-влак эл кокласе шотлен пуэда.
Ушнышо наций-влак организаций гыч бразилий ик негызлан шотлалтыт, G20, спгс, латин ушем, организаций Иберо-американ кугыжаныш, наций-влакын ушемышкышт да меркосур южноамериканский.
Тыгак бразилийын шуко пӧрт уло пӱртӱс илышым, йырвел пӱртӱсым, илышым да пӱртӱс поянлык кумда верым тӱрлӧ охраняемый.
Конституционный монархий тат гыч утаралтын толыныт обретением 1822 бразилий, тушто парламент монархын кучемыште фракцийын членже да нунын дене келшышын аралаш шогалтеныт moderative кабинетше. Кабмин председатель правительствым вуйлатыше, премьер-министр, 4 еҥ уло подставной серлаге-кеҥеж жапыште 1885 сайлымаш системыште реформа лопка, 1992 ий 1910 да, сайлымаш системын права да политик калыкаҥдаш. Провинций президентше (Наместникше) ассамблейже да сенаторлан сайлалтеш жапыште тиде утларак провинций огыл ила гынат, 8 серлаге-кеҥеж жап. Intendentes муниципал (мэр), Deputados (чыкма) ден Vereadores (советник), калык ойырышаш.
